Algemeen Plantenpest(er) van de maand maart: het wortelknobbelaaltje Meloidogyne sp.
Meloidogyne spp. zijn hele kleine wormpjes die enkel microscopisch zichtbaar zijn. Ze behoren tot de Nematoda of draadwormen, een heel diverse groep van dieren, waarvan een klein deel zich gespecialiseerd heeft tot plantenparasieten. Hier spannen de wortelknobbelaaljes de kroon, want ze zijn de economisch belangrijkste, t.t.z. ze veroorzaken heel wat opbrengstverliezen in allerhande teelten wereldwijd. Er zijn ondertussen een 100-tal soorten beschreven. Voor Europa staan vooral M. chitwoodi en M. fallax in de kijker omdat ze steeds wijder verspreid geraken in belangrijk teelten zoals aardappel en volleveldsgroenten. Daarnaast zijn ook subtropische soorten zoals M. incognita en M. javanica heel beducht in Zuid-Europa maar ook in onze serres bij vruchtgroenten. Nieuwe substropische soorten komen Europa binnen o.a. M. enterolobii, M. ethiopica, M. luci.
Juveniele wortelknobbelaaltjes die uit het ei komen kruipen in de grond naar wortels van waardplanten. In de wortel zoeken ze een geschikte plaats waar ze bepaalde stoffen afscheiden waardoor de plantencellen zich omvormen tot een zgn. reuzencel. Op deze plaats ontvangt het aaltje voedingsstoffen van de plant die hierdoor verzwakt en dus minder opbrengt. Als reactie ontstaat een knobbel op de plaats waar het aaltje zit, vandaar de naam. Na meerdere vervellingen wordt een vrouwtje of mannetje gevormd. Vrouwtjes leggen ongeveer 300 eitjes in een eimassa die meestal buiten de wortel wordt afgezet, dus in de grond. Grond is een belangrijke bron van verspreiding. Bij aardappelen worden ook knollen geïnfecteerd met Meloidogyne sp. en blijven de eimassa’s onder de schil, een ideale manier op ze te verspreiden, vooral bij pootgoed.
In België worden nu en dan Meloidogyne-soorten vastgesteld tijdens de invoercontroles op sierplanten, de zogenaamde ‘fytosanitaire controles’. Daarnaast is er een systematische controle van pootgoed op aanwezigheid van M. chitwoodi en M. fallax en komt er vanaf 2020 een survey in Europese akkers om nog beter het verspreidingsgebied in kaart te brengen. ILVO werkt hieraan mee, als partner van het Europees Refe
rentielabo voor Nematoden, door alle nationale referentielaboraroria te begeleiden bij de uitvoering van een correcte diagnose. Er lopen ook twee onderzoeksprojecten (VLAIO-Groenbedekkers en VLAIO-Melobio) die verscheidene beheersingsmethoden voor Meloidogyne spp. uittesten voor het volleveldsgewassen en biologische kasteelten.
